ANA ÖRGÜLÜ STANDART DOKUMA KUMAŞ ÇEŞİTLERİ / DERS PLANI VE MATERYAL TASARIMI -2

TEKSTİL TEKNOLOJİSİ ALANI
MODÜL ADI :	Ana Örgülü Dokuma Kumaş Analizi
SINIF DÜZEYİ:	12.Sınıf
DERSİN ADI/ KONUSU:	Ana Örgülü Standart Dokuma Kumaş Çeşitleri
ÖĞRENCİ TANIMLAMASI:	Meslek liselerinin Tekstil Teknolojisi Bölümü Dokuma desinatörlüğü alanı öğrencilerinden oluşur.Maksimum 12 kişilik sınıflardan oluşur.
DERSİN AMACI:	Ana örgülü dokuma kumaş çeşitlerini tanıyarak,standarta uygun kumaş analizi yaparken yardımcı bilgiler edinmek.
HEDEF DAVRANIŞLAR :	·         Ana örgülü dokuma kumaşları sınıflandırabilme ·         Ana örgülü standart kumaş dokuma kumaş çeşitleri hakkında bilgi edinme
DERS SÜRESİ:	40 DK
KULLANILAN YÖNTEMLER :	Sunuş Yoluyla Anlatım
ARAÇLAR :	Ders modülü, kağıt,kalem,silgi,alfabetik başlıklı defter ,kumaş numuneleri,öğretmenin kendi notları
ÖĞRETİM MATERYALİ TASARIMI:	Bu ders için öne sunulan fikir ; ana örgülü standart dokuma kumaş çeşitleri için özel bir defter oluşturmaktır. Alfabetik sıraya göre dokuma kumaş çeşitlerinin yazılacağı bu deftere, öğrenciler dokuma kumaş çeşidinin yanına kumaş numunelerini yapıştırarak kendilerine desinatörlük mesleği için oldukça faydalı ve gelecekte faydalanabilecekleri bir kaynak edinmiş olacaklardır.

DERS İÇERİĞİ

1.ANA ÖRGÜLÜ STANDART KUMAŞ ÇEŞİTLERİ

1.1.Bezayağı Örgülü Dokuma Kumaş Çeşitleri

Patiska

  Hasse adıyla bilinen bu kumaş, bezayağı örgülü, beyazlatılmış, hafif gramajlı, iç    çamaşırlarında ve işleme (çeyizlik) yapmak için kullanılan bir pamuklu kumaştır.  Uygulanan apre türüne göre yumuşak ya da diri tutumlu olabilir. Çok ince  işlemelik patiskalarda 60–80 Ne atkı, 1 cm’de 84–140 tel sıklıkta, 56–66 Ne  çözgü, 1 cm’de 80–100 tel sıklıkta kullanılabilir. Günlük kullanım için dokunan  patiskalarda ise, 20–30 Ne çözgü ve atkıdan 1cm'de 20–36 tel sıklıklarda dokunan  patiskalar bulunmaktadır.

Mermerşahi

Tülbende benzeyen, ancak daha sık dokunmuş, beyazlatılmış ve yumuşak tutumlu  bir kumaştır. Genellikle 30/1 Ne iplikten, 1 cm’de 23–25 tel çözgü, 1cm’de 16–18 tel atkı sıklıklarda ve yaklaşık 80-85g/m2 ağırlıkta dokunur

Kaput Bezi

Amerikan bezi olarak bilinen bu kumaş, bezayağı örgüde, karde iplikten dokunan ve kasar (beyazlatma) işlemi uygulanmayan bir kumaştır. Genellikle 12/1–16/1 Ne iplikten 1 cm’de çözgü sıklığı 15–20 tel, atkı sıklığı 15–16 tel olarak dokunur.

Tülbent

Seyrek dokunmuş hafif gramajlı ve yumuşak bir kumaştır. Örtü olarak kullanılabildiği gibi ambalaj ve astarlık olarak kullanılmaktadır. 30–36 Ne iplikten 1 cm’de 8–17 tel sıklıklarda dokunur.

Basma

Çeşitli basit ve karmaşık desenlerin, baskı yoluyla, pamuklu bezayağı kumaşa uygulanmasıyla elde edilen desenli kumaşlara basma adı verilmektedir. Dokunmasında 20 numaradan (Ne) 36 numaraya kadar çeşitli iplikler kullanıldığı gibi, pamuklu/polyester, pamuk/viskon karışımı ipliklerden yapılmış kumaşlar da baskı yoluyla renklendirilebilirler.

Poplin

Bezayağı örgüsüyle ince çözgü ve kalın atkı iplikleriyle dokunan kumaşlardır. Eskiden ipek iplik kullanılarak dokunan poplin kumaşlar günümüzde merserize edilmiş ince numara penye pamuk ipliğinden dokunmaktadır. Çözgüde genellikle 30/Ne, atkıda 20/1– 30/1 Ne iplik kullanılır. Daha ince poplinlerse, 60/2–80/2 Ne çözgü, 60/2–30/1 Ne atkı kullanılarak dokunurlar.

Branda Bezi

Çadır Bezi olarak da bilinir. Tente, çadır, yelken ve kayış yapımında kullanılan sağlam ve ağır gramajlı bir kumaştır. Genellikle bezayağı örgüsüyle veya panama örgüsüyle çok katlı kalın ipliklerle dokunur. Çözgü ipliği olarak 18/5 Ne, atkı olarak 15/3 Ne iplik kullanılır.

Pazen

Genellikle bezayağı, bazen 2/2 dimi örgüsüyle dokunduktan sonra yüzeyi havlandırılmış olan kumaşlara verilen genel addır. Atkı ipliğinin havlandırılmasıyla oluşturulur. Bezayağı örgüsüyle beyaz ya da yollu desenli olarak dokunur. Eğer bezayağı dokuda baskı yoluyla desen verilmiş bir kumaş ise divitin adını alır. Bezayağı örgüler için 20/1–24/1 Ne çözgü, 8/1–12/1 Ne atkı kullanılır.

Çuha

Merinos yününden bezayağı örgüsüyle, strayhgarn ipliklerle dokunan bir    kumaştır. %33, %25 oranında enden çektirilerek keçeleştirilir. Ağır bir dinkleme işlemi uygulanır. Kumaşın yüzeyinde hav tabakası oluşturulur. Genellikle yeşil renge boyanarak bilardo masalarında kullanılır.

Tergal

Bezayağı örgüsüyle dokunan yaygın olarak kullanılan tül kumaştır. Çözgü ve atkı 70 denye tekstüre, bükümlü polyester iplikle, atkı ve çözgüde 1 cm’de 30 tel  sıklık ile 30 numara tarakla dokunur. Jakar desenli ve efekt iplikli çeşitleri bulunur.

Organze

Bezayağı örgüsüyle, çözgü ve atkıda mono polyester ipliklerle, 1 cm’de 40 tel sıkılıkta ve 40 numara tarak kullanılarak dokunur. İpekle dokunan çeşidine  oranla polyesterle dokunanlar daha ucuzdur. Çizgi, kesme, baskılı ve jakar desenlidir

Tafta

Atkı ve çözgü farklı renk ipliklerle bezayağı örgüsüyle dokunur. Sıkı ve sert tutumludur. İpek ipliklerle ya da rayon ipliklerle dokunur.

Alpaka

Çözgüsü filament polyester, atkısı kesik elyaf polyester ipliğiyle, bezayağı ya da panama örgüsüyle dokunur. Bursa alpakası olarak bilinir. Okul önlüğü ve iş önlüğü imalatında yaygın olarak kullanılır.

1.2.Dimi Örgülü Dokuma Kumaş Çeşitleri

Aşağıda dimi örgüyle dokunmuş kumaş çeşitlerinden bazıları özellikleriyle birlikte verilmiştir. Bu özellikler genel özellikler olup müşterinin isteğine ya da üretici firmaya göre değişiklikler görülebilir.

Gabardin

Pantolonluk, trençkotluk olarak 2/1 dimi örgüsüyle dokunan pamuklu kumaştır. Çözgü ve atkı olarak 48/2 – 24/1 Ne iplik kullanılır. Çözgü sıklığı 49 tel/cm, atkı sıklığı 20 tel/cm’dir.

BlueJean

D 2/1 veya D 1/2 dimi örgüsüyle, renkli çözgü ve beyaz atkıyla değişik renklerde dokunur. Pantolonluk, eteklik, astarlık olarak kullanılır. Çözgü iplik numarası 40/2 Ne ve sıklığı 48 tel/cm’dir. Atkı ipliği numarası 12/1 Ne ve sıklığı 20 tel/cm’dir.

Diril

D 2/1, D 3/1, D 4/1 örgüleriyle dokunan yazlık ve tropikal kumaşlardır. Kalın ipliklerle dokunur. Çözgü ipliği numarası 16/1 Ne ve sıklığı 24 tel/cm, atkı ipliği 12 /1 Ne ve sıklığı 14 tel/cm’dir.

Şayak

D 2/2 dimi örgüsüyle dokunan, atkısı kalın numara strayhgarn, çözgüsü pamuk olan ucuz bir kumaştır. Kumaş beyaz olarak dokunur. Pamuk ipliğini kapatacak ölçüde dinkleme işlemi uygulanır ve top boyama yapılır. Daha kaliteli tiplerinde atkı ve çözgüde strayhgarn yün ipliği kullanılır. Genel olarak çözgü ipliği numarası 12/2 Ne pamuk, sıklığı 12 tel/cm; atkı ipliği 3–5 Nm strayhgarn, sıkılığı 10 tel/cm olarak dokunur.

Kaşe

D 2/2 örgüsüyle, ince numara strayhgarn iplikten dokunur. Dokunan kumaşın ağır  bir dinkleme işlemiyle keçeleştirilir ve bir yüzeyi havlandırılır. Düz renk elbiselik ve döpiyeslik kumaşlardır. Daha kalın tipleri pardösülük olarak da kullanılır.

Bleyzer

Ağır bir dinkleme ve hafif bir şardonlama işlemiyle yüzeyi havlandırılmış olan kaşe benzeri strayhgarn kumaşlardır. Aslında, 12/1 Nm strayhgarn iplikle 1 cm’de 16 tel sıklıkla ve dimi örgüsüyle dokunan, üzerine yollu desen basılan, spor ceketlik veya kadın kepliği olarak kullanılan özel bir kumaşa verilen isimdir. Ancak günümüzde kaşe tipi ağır gramajlı kumaşlar için bu isim kullanılmaktadır.

Tartan

D 2/2 örgüsüyle kamgarn ya da strayhgarn ipliklerden karmaşık ekose desenlerle dokunan kırmızı, lacivert, yeşil ve sarı gibi parlak ve saf renklerin kullanıldığı kumaşlardır. Şal, eteklik ve örtü olarak kullanılır. Yumuşak bir apre uygulanır.

Lastikotin

D 1/2 veya D 2/2 panama örgüsüyle kamgarn ipliklerle dokunan ince, esnek ve dayanıklı bir elbiselik kumaş çeşididir. Smokinlik, eteklik, döpiyeslik olarak da kullanılır. Ağır gramajlı askerî üniformalarda kullanılan bir türü, yüzü panama, arkası bezayağı örgüsüyle çift katlı dokunur. İpliğinde ince merinos yapağısı kullanılır. Beyaz dokunduktan sonra top boyama yapılarak renklendirilir.

Kaşmir

Atkıda ince kamgarn yün ipliği kullanılarak, D 1/2 dimi örgüsüyle dokunan atkı yüzlü elbiselik kumaştır.

Gabardin pantolonluk

Polyester iplikle dimi örgüsüyle dokunur. Yünlü çeşidine göre ucuzdur.

Oduncu gömlekliği

Çözgü ve atkıda, orlon iplikle ve 1 cm’de 14 tel sıklıkla, 7 numara tarakla dimi örgüsüyle dokunur.

1.3. Saten Örgülü Kumaş Çeşitleri

Aşağıda saten örgüyle dokunmuş kumaş çeşitlerinden bazıları özellikleriyle birlikte verilmiştir. Bu özellikler genel özellikler olup müşterinin isteğine ya da üretici firmaya göre değişiklikler görülebilir.

Saten (pamuk)

5’li saten örgüsüyle dokunan, yumuşak ve parlak bir kumaştır. Çözgü olarak 20/1 Ne, 36/1 Ne 48/1 Ne iplikler ve atkı olarak 12/1 Ne 20/1 Ne iplikler kullanılabilir. Beyazlatılmış, boyanmış ve baskı ile desenlendirilmiş olarak da üretilir.

Güneşlik saten

90 Denye polyester çözgü ipliği ve 300 denye tekstüre atkı ipliğiyle 25  tel/cm sıklıkla dokunur. Güneşlik perde olarak kullanılır.

Yorganlık saten

Genellikle el yapımı yorganların ön yüzünün kaplanmasında kullanılır. Çözgü 100 denye polyester, 400 tur/m sıklık, 60 tel/cm atkı, 150 denye polyester, sıklık 27 tel/cm olarak dokunur.

Saten (ipek)

Halk arasında ipek saten olarak bilinmektedir. Asetat, floş ve ipek ipliğinden dokunur. 5’li ve 8’li saten örgüsüyle 75- 150 denye ipliklerle dokunur.

Atlas

Elbiselik kumaş olarak 8’li çözgü sateni örgüsüyle dokunan ipekli parlak kumaştır

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Derse Katılım :  %20

Derse uyum sağlama :%20

Derse hazırlıklı gelme : %30

Materyal tasarımını gerçekleştirme :%30